- Anasayfa
- Soru Cevap
- Karakoyunlu Devleti Nedir
Sorunun resmini çek cevaplansın.
Sorunun resmini çek cevaplansın.
-
0 Karakoyunlu Devleti Nedir
"Karakoyunlu Devleti sorusunun yanıtı nedir?"
Henüz bu yazıyı takip eden yok.. -
15
En İyi
CevapKarakoyunlular, (Azerice: Qaraqoyunlu, Farsça: قره قویونلي) başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu, Güney Kafkasya, İran Azerbaycanı ve Kuzey Irak arazilerinde egemenlik sürmüş bir Oğuz boyudur. [2]
Kösedağ Savaşı'ndan (1243) sonra Anadolu'ya hakim olmaya başlayan İlhanlılar'ın etkisinin azalmaya başladığı dönemlerde Bayram Hoca Celayirîler'e bağlı kalarak yöresel yönetimini kurmuştu. Kardeşi Murad Hoca ise Celayirîler'in Musul valisi idi. 1365'ten 1382'ye dek adı geçen bu devlete tâbi oldular.
Toprakları 1380'de Musul ve Erzurum arasında uzanırken, 1387'de Tebriz'i fethettiler. 1408'de Mardin, Kazvin ve Sultaniye'yi , 30 Ağustos 1410'da Celayirîler'den Irak-ı Arab ve Bağdat'ı da aldılar ve çeşitli milletlere hükmeden bir imparatorluk haline geldiler.
Başkenti Erciş olan devletin bu yükselişi üçüncü hükümdarı Kara Yusuf dönemine denk gelir. Kara Yusuf 1400'de Celayirîler ile birlikte Timur İmparatorluğu tarafından yenilgiye uğrayarak Osmanlı Devleti'ne sığınmıştı. Ancak Timur'un ölümünden sonra 1404'de Timur İmparatorluğundan Tebriz'i geri almış ve Celayirîler'i de yıkmıştı.
Karakoyunlular, Timur İmparatorluğu'nu kargaşadan çıkararak yeniden toparlamaya muvaffak olan Şahruh tarafından 1420'de tekrar yenilgiye uğratıldıysa da, Şah Ruh'un dönüşünden Karakoyunlu Hâkimi Kara İskender tekrar güçlenmiş ve Akkoyunlu Hâkimi Kara Yülük Osman Bey'i yenerek Doğu Anadolu'nun hakimiyetini tamamen elde etmişti. Fakat Şah Ruh 1435-36'da Kara İskender Bey'in üzerine yürüyerek adıgeçeni tahttan indirdi. Yerine kendine sadık Cihan Şah'ı getirerek Tebriz valiliğine tayin etti.
1447'de Şah Ruh ölüp 1449'da Uluğ Bey suikast sonucu öldürülünce Timur İmparatorluğu'nda kargaşalar başgösterdi. Cihan Şah da bu durumundan istifade ederek isyan ett. Timurlu baskısının azaldığı 1437'den itibaren tekrar genişlemeye başlayan devlet, 1440'ta Gürcistan ve Tiflis'i, 1445'te İsfahan'ı, 1447'de Fars ve Kirman'ı, 1450'de Cürcan ve Mazenderan'ı, 1458'de Herat (sadece beş aylığına), Nişabur ve batı Horasan'ı fethederek geniş bir sahayı yönetimi altına aldı.
Karakoyunlular'ın bu dönemde en önemli rakipleri Osmanlı Devleti ve Timur olmasına rağmen devleti yıkan darbe Akkoyunlular'dan geldi. Devlet 11 Kasım 1467'de Akkoyunlular'ın önderi Uzun Hasan'ın gerçekleştirdiği ani bir baskın sonucu Cihan Şah'ın ölümüyle yıkıldı ve toprakları bu devletin eline geçti.
Van'daki Ulu Cami, İsfahan'daki Cuma Camisi ve Tebriz'de Gök Mescid ile medresesi Karakoyunlular'ın dini mimarisinin örnekleridir.
Karakoyunlu Devletinin Kuruluşu
Karakoyunlular çeşitli Türkmen oymaklarının ve Doğu Anadolu Kürt aşiretlerinin birleşik federasyonu şeklinde ortaya çıkmıştır. Sadlu ve Baharlu boylarının başını çektiği devlette Duharlı, Karamanlı, Çekirlu, Ayınlı, Hacılı, Ağaçeri, Bayramlı gibi Türkmen boyları siyasi ve askeri kadroda yer almışlardır.[3] Karakoyunlular hakkında Moğol istilasından önce bir bilgi yoktur. Moğol istilası ile birlikte başlarında Türe Bey'in olduğu kafileler halinde Doğu anadolu'ya yerleşmişlerdir. Moğolların kendi iç çekişmelerinin artması üzerine Hasankeyf, Muş çevresi ve Musul'da hakimiyet kurmuş Celayirîler'e yarı bağlı bir şekilde Türkmen hakimiyeti kurmuştur.
Karakoyunlu Devletinin Yıkılışı
Timur İmparatorluğu’nun gücünün azaldığı 1437 -1460 döneminde birçok yer fetheden Karakoyunlular hiçbir yeri uzun süre elinde tutamamıştır. Bu dönemde iki Türk İmparatorluğu (Osmanlı ve Timurlu) Karakoyunlu devletini yıkmamış ama başka bir Türk devleti olan Akkoyunlu devleti artık Karakoyunlu’ların düzensiz iktidarına karşı ayaklanmış ve Akkoyunlu lideri Uzun Hasan 11 Kasım 1467′de ani bir baskınla Cihan Şah’ı öldürmüştür bunun sonucunda da Karakoyunlu devleti yıkılmıştır.
Karakoyunlular hükümdarları
1.Bayram Hoca (1365 - 1380)
2.Kara Mehmed (1380 - 1389)
3.Kara Yusuf (1389 – 1400, 1406 - 1420) 1400 - 1406 arasında Timur İmparatorluğunun egemenliği
4.Kara İskender (1420 – 1437)
5.Cihan Şah (1437 – 1467)
6.(Karakoyunlu) Hasan Ali (1467 - 1469)Kaynakça
1.^ Xaqan Balayev. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təşəkkül tarixindən. S.8
2.^ [1]
3.^ Faruk Sümer, Kara Koyunlular, cilt 1, Türk Tarih Kurumu Yayınları,3. baskı, Ankara 1992
4.^ Rene Grousset, Stepler İmparatorluğu,terc. Halil İnalcık, TTK Yayınları, Ankara 2011 s.450
5.^ Diyanet İslam Ansiklopedisi," Karakoyunlular Maddesi", cilt 24, TDV Yayınları, İstanbul 1996
6.^ RM Savory, Safavids, Encyclopedia of Islam, 2. baskı.
7.^ Anthony Bryer. "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", Dumbarton Oaks Papers, Vol. 29 (1975), Appendix II - Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond
8.^ Peter Charanis. "Review of Emile Janssens' Trébizonde en Colchide", Speculum, Vol. 45, No. 3 (July 1970), p. 476.
9.^ Anthony Bryer, open citation, p. 136.
Soru Tarat
Sorunu tara hemen cevaplansın.
Kitaptan sorunu tara cevaplansın.